این روزها هر جایی که کودکی باشد ، صحبت از چگونگی بزرگ شدن و تربیت او نیز مطرح است ، این که چگونه کودک خود را رشد دهیم تا هم سالم باشد و هم دارای آینده ای روشن که دغدغه تمامی والدین است.
کودک نیاز به حرکت و جنبش دارد و بازی کودک از همان بدو تولد بخش مهمی از این نیاز اوست . با آغاز مدرسه ها در مهر ماه و سپس روز جهانی کودک و همچنین روز جهانی کودک و تلویزیون در اواخر پاییز ، برنامه های زیادی برای کودکان و نوجوانان خود تدارک می بینیم ، از کتاب خوانی ، پیاده روی کودکان ، مسابقات ورزشی و ...... اما تئاتر کودکان و نوجوانان در کدامین اولویت های ما قرار دارد و چرا در تئاتر کودک و نوجوان کمتر کنکاش می کنیم.
بگذارید کمی تخصصی تر به این مقوله مهم بپردازیم. در سراسر کشور در روزهای معینی از سال تئاتر کودک و نوجوان و جشنواره تئاتر کودک برگزار می شود و در طول سال نیز از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توصیه و تاکید بر اهمیت دادن به کودک و نوجوان ، بخش مهمی از فعالیت ها را در بر می گیرد.
بارها نقل شده است که تئاتر یعنی آن چه به آن نگریسته می شود و این کلمه یونانی نشات گرفته از نگاه معنی دار هر فردی به زندگی و جامعه خود می باشد و در راستای آن کمک و همیاری به اعتلای فرهنگ کشور ، جامعه ، شهر و خانواده که کودکان و نوجوانان در راس این هرم قرار خواهند گرفت.
در چند سال اخیر نگاه هنرمندان عرصه تئاتر به مقوله کودک و نوجوان بیشتر شده و در اوز ، لار و شهرهای همجوار نیز از این قاعده مثتثنی نبوده است. در اوز نمایش های کودکانه همیشه در قالب مهد ها ، کودکستانها و مدارس بروی صحنه رفته است که البته با موازین و قوانین تئاتر کودک و نوجوان نبوده و فقط نمایشی از خلاقیت کودکان و نوجوانان در سطح عام بوده و به نوعی تشویق کودک و نوجوان و والدین آن ها ، که به نوبه خود کاری ارزشمند بوده و هست و جای تقدیر دارد ، لیکن شاید به جرات بتوان گفت تئاتر مدرن کودک و نوجوان در سطح وسیع با نمایش گرگم و گله می برم در سال 1394 آغاز گردید که اثرات بهینه آن به غیر از اوز به روستاهای همجوار نیز کشیده شد و این نمایش در کهنه ، کوره و همچنین جشنواره کودک تئاتر شهرستان خنج نیز بروی صحنه رفت. در لار نیز در این اواخر مقوله توجه به تئاتر کودک و نوجوان در دستور کار قرار گرفته و کارهایی همانند خانه خرگوش و جنجال در جنگل بروی صحنه رفته است... اما تئاتر کودکان و نوجوان چرا بایستی مورد توجه باشد ؟ چند دلیل مهم را ذکر می کنیم:
1) موقعیت استفاده از قوه تخیل در کودک بوجود می آید
یکی از خصوصیت های مهم تئاتر استفاده از ابزاری بنام قوه تخیل است تا بازیگر بتواند بر اساس متن و راهنمایی کارگردان ، این قوه را رشد دهد و از آن در نمایش روی صحنه استفاده نماید زیرا در تئاتر و روی صحنه ، همیشه همه ی ابزار های واقعی در دسترس ما نیست.
2)موجب شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت می شود
نمایش های کودک و نوجوان در مهد ها ، کودکستان ها و مدارس گامی مهم در راستای شناخت استعدادها و بروز خلاقیت در کودکان است و میتوان با یک برنامه اصولی و همکاری آموزش و پرورش با انجمن نمایش اداره فرهنگ و ارشاد ، این استعدادها را شکوفا نماییم تا آینده تئاتر اوز تامین شده باشد.
3) همکاری و همیاری و مشارکت کودک توسعه می یابد
یکی از برنامه های تربیتی والدین برای کودکانشان القای حس همکاری و همیاری و مشارکت در کارها می باشد که در این راستا تئاتر کودک و نوجوان همه ی این موارد را یک جا به کودک و نوجوان ما آموزش می دهد. در تئاتر کودک و نوجوان ( که براستی می توان تعبیر یک زندگی کوچک را به آن داد ) ، کوچولوهای ما یاد می گیرند که چگونه بایستی از همان کودکی همکاری و مشارکت را در خود نهادینه کنند.
4)با رعایت اصول و مقررات آشنا می شوند
در تئاتر مدرن ، اصول و قوانینی حاکم است که بازیگر و یا کارگردان و عوامل صحنه ، بایستی به آن پایبند باشند و تخطی از این اصول شاید صدمات جبران ناپذیری بر پیکره آن نمایش وارد سازد. بنابراین کودک ونوجوان ما با شروع یک نمایش یاد خواهد گرفت که در زندگی خود بایستی پایبند به اصول و مقرراتی باشد تا بتواند پیشرفت نماید.
5) کودک از ترس ، کم رویی و خجالت بیهوده رها می شود
همیشه در تئاتر مصداق عملی این نکته مشهود است که بازیگر اگر ترس داشته باشد یا کم رو و خجالتی باشد ، جایی در بین هنرمندان تئاتری نخواهد داشت. شکست جزو لاینفک هنرمند است و رمز پیروزی هنرمند نیز همین شکست است که او را آبدیده می سازد. بنابراین ترس از شکست اولیه در هر کاری نقطه پایان پیشرفت شخص در زندگی است. در تئاتر کودک و نوجوان روی این مسئله بسیار تاکید شده است.
6)موجب ابراز احساسات ، عواطف و محبت می شود
خیلی از کودکان و نوجوانان ما ، همه ی این ها را یک جا دارند اما قدرت بروز آن را ندارند. بعید است کودکی که حتی گوشه گیر و افسرده است ، احساس ، عاطفه و یا میل به محبت نداشته باشد لیکن طرز شکوفایی این حواس بسیار مهم است و تئاتر کودک و نوجوان یکی از ابزارهای مهم در این راه تلقی خواهد شد.
7)موجب رشد هماهنگ دستگاهها و اعضای مختلف بدن می شود
تئاتر کودک ونوجوان به واسطه نوع بازی و شیطنت های کودکانه و بهره گیری از آهنگ و جست و خیزهای فراوان ، نوعی ورزش کامل نیز برای کودکان و نوجوانان ما به شمار می آید که در رشد جسمی کودک نیز اثر گذار خواهد بود.
8)رفتارهای هوشمندانه ی کودک را تقویت می کند
یکی از ابزارهای اساسی در تئاتر ، رفتارهایی هوشمندانه است که یک بازیگر از خود بروز می دهد تا بتواند متن در اختیار او ونقشش را برای تماشاگر زنده جلوه نماید. این رفتارهای هوشمندانه می تواند نوعی کلاس درس برای کودک و نوجوان ما در آینده پیش رویش باشد تا بتواند در درس و کارش نیز موفق تر باشد.
با وجود همه ی مواردی که ذکر شده که تئاتر کودک و نوجوان را در بحث مقوله ی تئاتر بارزتر می نمایاند ، لیکن خود به تنهایی کافی نیست و اگر در کنار آن برنامه ریزی صحیح ، اصول و مقررات آموزشی و حمایت همه جانبه وجود نداشته باشد ، چه بسا این موارد در جهت عکس عمل نمایند و باعث بروز زیان هایی برای کودک و والدین گردند بنابراین والدین و مسئولین نیز بایستی بشدت در بحث تئاتر کودک و نوجوان کنکاش نمایند و چند مطلب مهم را هرگز از یاد نبرند:
الف) تمامی کارگاه های بازیگری و آموزش کودک و نوجوان بصورت آزاد ، بایستی تحت نظر انجمن نمایش و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد تا در مواقع لزوم والدین بتوانند با مسئولین امر تعامل داشته باشند
ب) از مدرسین کارپشته به امر آموزش تئاتر کودک ونوجوان استفاده گردد
ج)در امر آموزش تئاتر کودک و نوجوان ، والدین بایستی همه جوره علاوه بر حمایت از کودک خود ، در چند و چون آموزش های لازم کودک و نوجوان نیز قرار گیرند
ج) جشنواره های کودک و نوجوان بطور منظم یکی از راه های اساسی جذب کودکان ما بسوی تئاتر و بروز استعدادها و شکوفایی خلاقیت کودکان خواهد شد.
در این راستا هسته مرکزی انجمن نمایش اوز زیر نظر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی اوز بصورت جدی کار را آغاز نموده و با سپردن بخش کودک و نوجوان به اعضای خود ، تعاملات لازم از مهد کودک ها و کودکستان ها فراهم خواهد گردید و انشاالله با همکاری اداره آموزش و پرورش بتوانیم گامی مهم در جهت پیشرفت تئاتر کودک ونوجوان داشته باشیم که امروز واقعا در حد یک نیاز اساسی حس می شود.
گروه هنری صحنه نیز بر طبق همین موازین در صدد است تا تئاتر ویزه کودک و نوجوان را علاوه بر تئاترهای بزرگسال ، در دستور کار خود قرار دهد و بصورت منظم نمایش هایی را اجرایی نماید تا علاقه و حس و استعدادهای کودکانمان در درون آنها نخشکد چرا که ما معتقدیم کودکان امروزی ما بسیار با استعداد هستند و هوش سرشار آن ها در همه ی زمینه ها می تواند جامعه ای در خور کشور عزیزمان ایران بسازد.
